Użyteczne narzędzia i metody

Czas

Cele

Metody

Komentarze

45 min.

Podniesienie świadomości na temat:

-      własnych zasobów i zasobów grupy

-      motywacji do bycia wolontariuszem/ ką

Balon

Opiekun grupy rysuje na flipcharcie balon. Uczestnikom rozdaje po 1 kartce z każdego koloru. Każdy kolor kartki przypisany jest do jednej z trzech informacji:

-      Potencjału, który symbolizuje czasza: Co `mi pomaga być wolontariuszem/ wolontariuszką?

-      Celu - Kosz: Co chcę osiągnąć dzięki temu, że jestem wolontariuszem/ wolontariuszką?

-      Obaw - Balast: Co mi utrudnia być wolontariuszem/ wolontariuszką?

Uczestnicy wypisują na odpowiednich kartkach swoje opinie. Następnie przyklejają je w określonych miejscach na balonie.

Omówienie: Trener rozpoczyna czytanie wszystkich odpowiedzi od:

CELÓW – warto pokazać różnorodność celów (np. to że są zarówno ukierunkowane na pomaganie innym, jak i na osobiste korzyści, np. mieć wielu przyjaciół, ciekawie spędzić czas).

OBAW – one uniemożliwiają oderwanie się od ziemi. Dopytuje, co on/ ona lub grupa może zrobić, by pomóc poradzić sobie z tymi obawami,

POTENCJAŁU – czyli tego co uniesie uczestników w kierunku zamierzonego celu. podkreśla, w jakich sytuacja przyda się opisany potencjał

Materiały: flipchart z rysunkiem balonu flamastry, 3 kolory samoprzylepnych kartek (typu post-it)

Badanie na wejściu. Zebrane dane można porównać z wynikami dania na końcu cyklu pracy/ projektu. Na koniec działań, można użyć metafory drzewa życia

Czas

Cele

Metody

Komentarze

45 min.

Podniesienie świadomości młodych wolontariuszy na temat:

-      obszarów ich rozwoju przez wolontariat

Cel może być ukierunkowany na:

-      Diagnozę obecnych zasobów (co ludzik ma TERAZ). Ten wariant może być stosowany w odniesieniu do stanu początkowego (przed realizacją konkretnych działań wolontarystycznych) lub końcowego (po ich realizacji)

-      Diagnozę potrzeb rozwojowych (co powinien mieć).

Wydzieranka ludzik – wolontariusz

Każda osoba wydziera z kolorowego papieru ludzika.

Instrukcja:

Wyobraź sobie, że ten ludzik jest wolontariuszem takim jak ty i ma/ miał do wykonania podobne zadania do twoich. Zastanów się, co ten ludzik ma obecnie:

-      w głowie (jaką wiedzę)

-      w sercu (jakie emocje mu towarzyszą)

-      w rękach (co potrafi robić).

Wolontariusze pracują indywidualnie i opisują/ oznaczają swojego ludzika. Czas ok. 5-10 min.

Następnie prezentują sobie w grupach 3-4 osobowych „swoje” ludziki (czas pracy to ok. 3 min x liczba osób w grupie).

Podsumowanie na forum (dowolny sposób, tak by utrzymać dynamikę dyskusji i pozwolić wypowiedzieć się przynajmniej kilku osobom z różnych grup):

-      Co mają w głowach najczęściej nasze ludziki?

-      Co w sercach najczęściej nasze ludziki?

-      Co mają w rękach najczęściej nasze ludziki?

-      Czy było coś szczególnie zaskakującego w ludzikach, które poznaliście?

Materiały: Kolorowe kartki A4

Instrukcję można modyfikować adekwatnie do celu modułu.

Czas

Cele

Metody

Komentarze

45 min.

Podniesienie świadomości młodych wolontariuszy na temat:

-      Ich wewnętrznej motywacji do bycia wolontariuszem/ wolontariuszką

-      Społecznego odbioru wolontariatu

-      Możliwości rozwoju przez wolontariat

Uproszczona debata oksfordzka

Temat debaty: WARTO BYĆ WOLONTARIUSZEM

Instrukcja uproszczonej debaty oksfordzkiej

W debacie przy stole bierze udział 4 mówców Propozycji i 4 mówców Opozycji

- pierwsi mówcy mają za zadanie zdefiniować tezę debaty oraz podać kilka najważniejszych argumentów

- drudzy mówcy maja za zadanie podać nowe argumenty rozszerzając stanowisko strony + mogą odnieść się do stanowiska oponentów

- trzeci mówcy mają za zadanie przede wszystkim podważyć argumentację strony przeciwnej

- czwarci mówcy maja za zdanie przede wszystkim podsumować całą argumentację swojej strony, mogą ewentualnie podać nowe argumenty.

Debatę rozpoczyna pierwszy mówca strony propozycji. Następnie głos zabiera pierwszy mówca strony opozycji. Potem analogicznie 2P – 2O, 3P – 3O, 4P – 4_O. Czyli debatę kończy 4 mówca strony opozycji.

Każdy mówca ma 4 minuty na swoje wystąpienie. W tym czasie musi wygłosić swoją przemowę oraz odpowiedzieć, jeśli chce, na do dwóch pytań strony przeciwnej. Pytający podnosi rękę i mówi „pytanie” a zapytany odpowiada „proszę” jeśli chce by pytanie było zadane, lub „nie dziękuję” jeśli nie chce by pytanie było zadane. Odmowa przyjęcia pytania jest minusem dla drużyny przy ogólnej ocenie.

Jury ocenia:

-      jakość zaprezentowanych argumentów,

-      kulturę wypowiedzi,

-      celność zadawanych pytań,

-      sposób odpowiedzi na nie.

Temat debaty może być zmodyfikowany w zależności od tego, czego dotyczą działania wolontarystyczne młodzieży, np. Warto opiekować się zwierzętami w schronisku

Czas

Cele

Metody

Komentarze

45 min.

Podniesienie świadomości młodych wolontariuszy na temat ich rozwoju przez wolontariat.

Scenki

Uczniowie odgrywają scenki, w których wcielają się w siebie jako uczniów i wolontariuszy oraz swoich nauczycieli (którzy np. mogą mieć pretensje, że uczniowie za dużo czasu poświęcają na działania inne niż nauka przedmiotów szkolnych).

Uczniowie muszą przekonać swoich nauczycieli, że jako wolontariusze zdobyli wiedzę i umiejętności przydatne w szkole.

Na początek cała grupa przypomina sobie jakie działania prowadzili, w jakich zajęciach brali udział jako wolontariusze w ostatnim czasie całym cyklu warsztatów i zapisuje to na plakacie.

Grupę dzielimy na zespoły 4 – 6 osobowe, najlepiej uczniów z tych samych szkół. Każda grupa „dostaje” innego nauczyciela (np. WOSu, biologii, polskiego, dyrektora szkoły itp. – wybór nauczycieli w zależności od tego, czego dotyczyły działania woluntarystycznej). Osobę nauczyciela każdorazowo odgrywa dorosły opiekun wolontariuszy lub inna osoba dorosła.

Grupy siadają przy stolikach i na plakatach wypisują wszystko to czego nauczyli się w tym czasie dzięki wolontariatowi i innym towarzyszącym aktywnościom (np. warsztatom). Następnie zastanawiają się w jaki sposób, przy pomocy jakich argumentów przekonać nauczyciela o wartości ich uczestnictwa i korzyściach, jakie odnieśli. Argumenty maja być „skrojone” pod nauczyciela konkretnego przedmiotu choć w scence powinno pojawić się jak najwięcej rzeczy wypisanych wcześniej przez grupę na plakacie. Osoba odgrywająca nauczyciela jest ciekawa doświadczeń uczniów. Przykładowo nauczyciel WOSu będzie szczególnie wyczulony na argumentu i treści związane z jego przedmiotem ale też zainteresowany rozwojem uczniów w różnych innych dziedzinach.

W scenkach odtwarzamy klimat szkoły. Uczniowie siadają w rzędach (pomocniczy plakat mogą mieć na podłodze między rzędami krzeseł) a nauczyciel za biurkiem. Scenki trwają do 10 minut. Jeśli jest drugi opiekun grupy (nie ten odgrywający nauczyciela) notuje z boku wszystkie kwestie, o których powiedzieli uczniowie w kontekście wiedzy i umiejętności zdobytych w czasie projektu/ cyklu pracy.

Podsumowanie na forum (dowolny sposób, tak by utrzymać dynamikę dyskusji i pozwolić wypowiedzieć się przynajmniej kilku osobom z różnych grup).

Ramy czasowe powinny być wybrane tak, by obejmowały jakiś dłuższy cykl działań wolontariuszy a nie tylko jedną „akcję”.

Czas

Cele

Metody

Komentarze

45 min.

Podniesienie świadomości młodych wolontariuszy na temat ich rozwoju przez wolontariat w trzech obszarach:

wiedza, kompetencje i postawy.

Osoba prowadząca zadaje pytanie z czym kojarzy się uczestnikom „działania na rzecz innych”. Uczestnicy na postitach wpisują swoje odpowiedzi, osoba prowadząca   prosi następnie o umieszczenie karteczek na flipcharcie i grupuje je w kategorie.

Od czego zależą nasze wybory dotyczące angażowania się w działania na rzecz innych?

Sprawdzamy czy

Podsumowanie na forum (osoba prowadząca czyta kolejno: kompetencje/wiedzę i postawy, a uczestnicy    

Ramy czasowe powinny być wybrane tak, by obejmowały jakiś dłuższy cykl działań wolontariuszy a nie tylko jedną „akcję”.

czas

cele

TREŚĆ

Materiały drukowane, uwagi

30 min.

Integracja i budowanie wspólnoty uczącej się

Przedstawienie się prowadzących - 3 min

Runda z użyciem kart DIXIT: Mam na imię …. jestem z … wybrałem/ am kartę na której …… ponieważ ……

Karty DIXIT

60 min.

Poznanie i zrozumienie idei projektu SCHOLA

Ugruntowanie wiedzy na temat:

-      kompetencji, dostrzeganie różnicy znaczeniowej kompetencja vs. umiejętność,

-      kompetencji kluczowych ustanowionych przez Parlament Europejski

-      roli i znaczenia kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie,

Wstęp o projekcie Schola - bardzo krótko (5 min):

·       Cele

·       Odbiorcy

·       Działania

Ewentualne pytania zaparkować i wrócić po ćwiczeniu do nich.

Trener/a: Aby sobie lepiej zdać sprawę z wagi projektu najpierw zajmijmy się kompetencjami.

1. Wstęp do kompetencji – co to jest kompetencja? (20 min)

Na połączonych arkuszach flipcharta trener pisze hasło „kompetencje”.   Następnie Uczestnicy w małych grupach na paskach papieru („promyczkach”) zapisują swoje skojarzenia, wiedzę itp. Potem kolejno grupy przyklejają - jedna grupa - jeden pasek, potem następna itd. Jeśli mają to samo, to promyczek się wydłuża. W trakcie odczytywania skojarzeń poszczególnych grup, trener uważnie śledzi zapisy (komentuje, wyprowadza z błędu jeśli potrzeba itd.). Zatwierdzone paski zostają doklejane do flipcharta tworząc tym samym wiele promyków od głównego zagadnienia.

W podsumowaniu trener podkreśla, że podstawowy wymiar kompetencji to wiedza-umiejętności-postawa.

2. Czym są kompetencje kluczowe? (20 min)

Ćwiczenie: „Kompetencje kluczowe w praktyce”.

Trener łączy grupę w zespoły 4 osobowe. Każda z nich otrzymuje polecenie: Z dostępnych materiałów zbudujcie most, po którym przejedzie miniaturka samochodu (trener musi dysponować takim małym samochodzikiem - zabawką, który zademonstruje uczestnikom). Most ma mieć długość 0,35 m, a wysokość filarów stanowić ma 3/5 długości mostu.

Do tego każda grupa otrzymuje dodatkowe polecenie:

Grupa 1. – nazwijcie swój most nazwą najdłuższego mostu w Europie i przygotujcie ulotkę reklamującą Wasz most w języku angielskim/niemieckim/francuskim/rosyjskim (do wyboru).

Grupa 2. – nazwijcie swój most nazwą najdłuższego mostu na półkuli południowej, zaprezentujcie jego położenie geograficzne.

Grupa 3. – nazwijcie swój most nazwą najdłuższego wiszącego mostu na świecie przedstawcie gdzie jest położony, co ze sobą łączy.

Grupa 4. – nazwijcie swój most nazwą mostu, któremu poświęcony jest jakiś utwór artystyczny i zaprezentujcie ten utwór.

Grupy otrzymują na wykonanie zadania 10 min. Na sali powinny być arkusze papieru A4, taśma klejąca dla każdej grupy.

Po wykonaniu zadania przez grupy, każda z nich dokonuje próby przejazdu samochodu przez most, a następnie prezentuje przygotowane dodatkowe zadanie.

Podsumowanie i – przykładowe pytania:

Co stanowiło dla Was wyzwanie? Co było najtrudniejsze? Jak sobie z tym poradziliście? Jakimi kompetencjami musieliście wykazać się, aby wykonać to zadanie?

3. Mini wykład na temat genezy i istoty kompetencji kluczowych (5 min)

4. Praca w grupach (10 minut)

OU pozostają w grupach, w których budowali mosty - każdy uczestnik otrzymuje opis kompetencji kluczowych( zalecenia parlamentu europejskiego) i po zapoznaniu się z nimi wspólnie podejmują decyzję, z których kompetencji korzystali, budując mosty.

Na paskach wypisują jaką wiedzę i umiejętności wykorzystali i jaka postawa sprzyjała wykonaniu zadania

Podsumowanie

-      Pokreślenie przed jakim zadaniem stoją nauczyciele i edukatorzy: na każdym etapie edukacyjnym i każdym przedmiocie odpowiadamy za przygotowanie uczniów do uczenia się przez całe życie i samodzielności w życiu dorosłym

-      Zwrócenie uwagi, jak wolontariat może rozwijać te kompetencje

-      Nawiązanie do celów projektu Schola

PP o Schola project (część pierwsza)

Zalecenia PUE dotyczące   kompetencji.

Flipchart

Kartki A-4

Taśma x 5

Prezentacja– geneza kompetencji oraz opis kompetencji obecnie wymaganych przez Ministerstwo Edukacji

Małe samochodziki

30 min.

Zrozumienie celów projektu Schola

Omówienie działań w projekcie Schola – prezentacja PP

Odpowiedzi na pytania OU, wysłuchanie komantarzy

prezentacja PP o projekcie Schola (druga część)

45 min.

+

30 min.

Refleksja nad rozwojem przez wolontariat (cel jawny) z wykorzystaniem scenariusza zajęć z wolontariuszami (cel ujawniony w trakcie sesji)

Pracujemy wg scenariusza* (poniżej) – czas 45 min.

Potem omówienie z meta poziomu:

·       Jak można to narzędzie wykorzystać w pracy z młodymi wolontariuszami?

·       Jaką ma ono Waszym zdaniem wartość dla młodych ludzi

Scenariusz + materiały wg scenariusza

*Scenariusz pracy w wolontariuszami

Czas

Cele

Metody

Komentarze

45 min.

Podniesienie świadomości młodych wolontariuszy na temat:

-      obszarów ich rozwoju przez wolontariat

Cel może być ukierunkowany na:

-      Diagnozę obecnych zasobów (co ludzik ma TERAZ). Ten wariant może być stosowany w odniesieniu do stanu początkowego (przed realizacją konkretnych działań wolontarystycznych) lub końcowego (po ich realizacji)

-      Diagnozę potrzeb rozwojowych (co powinien mieć).

Wydzieranka ludzik – wolontariusz

Każda osoba wydziera z kolorowego papieru ludzika.

Instrukcja:

Wyobraź sobie, że ten ludzik jest wolontariuszem takim jak ty i będzie miał/ ma/ miał do wykonania zadania podobne do tych, które Ty masz do zrealizowania/ realizujesz/ wykonałeś/. Zastanów się, czego ten ludzik będzie potrzebował/ co ten ludzik ma obecnie:

-      w głowie (jaką wiedzę)

-      w sercu (jakie emocje mu towarzyszą)

-      w rękach (co potrafi robić).

Wolontariusze pracują indywidualnie i opisują/ oznaczają swojego ludzika. Czas ok. 5-10 min.

Następnie prezentują sobie w grupach 3-4 osobowych „swoje” ludziki (czas pracy to ok. 3 min x liczba osób w grupie).

Podsumowanie na forum (dowolny sposób, tak by utrzymać dynamikę dyskusji i pozwolić wypowiedzieć się przynajmniej kilku osobom z różnych grup):

-      Co mają w głowach najczęściej nasze ludziki?

-      Co w sercach najczęściej nasze ludziki?

-      Co mają w rękach najczęściej nasze ludziki?

-      Czy było coś szczególnie zaskakującego w ludzikach, które poznaliście?

Materiały: Kolorowe kartki A4

Instrukcję można modyfikować adekwatnie do celu modułu.

30 min.

Poznanie przykładowego narzędzia do indywidualnej diagnozy

Rozdajemy narzędzie i je wspólnie omawiamy

Narzędzie na podstawie projektu włoskiego

30 min. 

Poznanie modelu pracy z wolontariuszami, wypracowywanego w projekcie Schola

·       Prezentacja modelu, prezentacja innych scenariuszy, dyskusja

Slajd z cyklem

30 min.

Poznanie celów edukatorów

Identyfikacja czynników sprzyjających i czynników utrudniających osiągniecie celów indywidualnych uczestników

Dyskusja na forum:

·       Co jest dla Was potencjalnie najbardziej atrakcyjnym kawałkiem projektu?

Jak możecie wykorzystać projekt w swoich działaniach?

Balon – jako podsumowanie dyskusji

Balon na flipcharcie

Kolorowe post-ity

Markery (min. 1 dla 1 osoby)

15 min.

Zaplanowanie dalszych działań

Ustalamy:

·       Terminy spotkań

·       Testowanie narzędzia

Rundka końcowa